Cıva Tehlikesi: Sağlık Uzmanından Uyarılar
Cıva, çocuklar ve bebekler için ciddi sağlık riskleri taşıyor. Uzmanlar, cıva içeren lambalara ve projeksiyon cihazlarına dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Cıva, sağlık açısından son derece tehlikeli bir madde olarak biliniyor. Halk Sağlığı Uzmanı Doç. Dr. Oğuz Özyaral, özellikle çocukların ve bebeklerin bu maddeden etkilenme riskinin yüksek olduğunu belirtiyor. Cıva içeren lambalar ve projeksiyon cihazları, eğitim alanında sıkça kullanıldığı için dikkat edilmesi gereken unsurlar arasında yer alıyor.
Doç. Dr. Özyaral, cıvanın güçlü bir nörotoksin olduğunu ve maruz kalma miktarı ne olursa olsun tehlikeli olduğunu ifade ediyor. Örneğin, tipik bir termometre içerisindeki cıva, bir göle döküldüğünde çevresel tehlikeler nedeniyle o gölün kapatılmasına neden olabilir. Cıva, ortama yayıldığında hızla buharlaşarak zehirli bir hava oluşturur. Vücutta ise beyin, karaciğer ve böbreklerde depolanabilmektedir. Cıva maruziyeti, merkezi sinir sistemi rahatsızlıklarından, karaciğer hastalıklarına kadar birçok sağlık sorununa yol açabilir.
Cıva ve Balık Tüketimi
Özyaral, cıvanın balıklarda birikme riskine de dikkat çekti. Atmosfere karışan cıva, yağmur ve kar ile toprağa inerek, toprakta bulunan mikroorganizmalar tarafından metilcıvaya dönüşmektedir. Küçük balıklar bu zehirli bileşikleri bünyelerine alırken, büyük balıklar ise bu küçük balıkları yiyerek cıvayı vücutlarında biriktirir. Bu durum, besin zincirinde cıva kirliliğine neden olur.
Cıvanın Bebekler Üzerindeki Etkisi
Cıva, bebeklerin ve çocukların sinir sistemine zarar verebilir. Avrupa Birliği'nde her yıl yaklaşık 2 milyon çocuk, kabul edilebilir cıva limitlerinin üzerinde maruz kalmış olarak doğuyor. Araştırmalar, cıvaya maruz kalmanın düşük zeka seviyesi ile bağlantılı olduğunu göstermektedir.
Projeksiyon Cihazları ve Lambalar
Doç. Dr. Özyaral, lambalarda bulunan cıvanın da ayrı bir tehlike oluşturduğunu belirtiyor. Evlerde ve projeksiyon cihazlarında kullanılan lambalar, ortalama 5 mg cıva içermektedir. Lamba kırıldığında bu cıva hızla buharlaşarak ortamı zehirli hale getirebilir. Okul ortamındaki projeksiyonların lambasız olanlarını tercih etmek önem taşımaktadır.
Minamata Felaketi ve Cıva Sözleşmesi
Doç. Dr. Özyaral, Japonya'da yaşanan Minamata felaketine de değinerek, bu felaketin cıva kirliliğiyle ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını aktardı. Cıva zehirlenmesini önlemek amacıyla Birleşmiş Milletler tarafından hazırlanan protokole, Türkiye de 2014 yılında imza atmıştır.