Ankara'da Soya Fasulyesi Ekim Alanları Artış Gösteremiyor

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, soya fasulyesi ekim döneminin başladığını ve bu dönemdeki soyanın, mısır, pamuk, buğday gibi ürünlerle rekabet edemediğini açıkladı. Bayraktar, soya ekiminin Karadeniz Bölgesi’nde Mayıs ayı ortalarından itibaren başladığını ve Haziran ayının 15’ine kadar devam edeceğini belirtti. Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde ise soyanın genellikle ikinci ürün olarak ekildiğini ve buğday hasadından sonra ekimin yapıldığını ifade etti.

Soya fasulyesinin, gıda sektöründe olduğu kadar yem sektöründe de önemli bir yere sahip olduğuna dikkat çeken Bayraktar, bu ürünün yüksek protein içeren küspe ile hayvan yemlerinde yaygın olarak kullanıldığını söyledi. FAO verilerine göre, dünyada soya dahil 15 çeşit yağlı tohumlu bitki üretimi gerçekleştirildiğini kaydetti. Soya fasulyesinin dünya üretiminde ilk sırada yer aldığını, onu çiğit, kanola ve ayçiçeği gibi diğer bitkilerin izlediğini vurguladı.

Bayraktar, dünyada soya üretiminin birkaç ülkenin tekelinde olduğunu ve 2014 yılında dünya soya üretiminin yüzde 86’sının ABD, Brezilya, Arjantin ve Çin tarafından gerçekleştirildiğini belirtti. Türkiye’de ise yağlı tohumlu ürün üretiminde çiğit ilk sırada yer almakta, bunu ayçiçeği, soya ve yer fıstığı takip etmektedir. 2014 yılında toplam 15 ilde üretimi yapılan soyanın en fazla Adana'da yetiştirildiği ve toplam üretimin yüzde 61’inin bu ilde gerçekleştirildiği ifade edildi.

Ülkemizde soya üretiminin, ihtiyacı karşılamadığını ve her yıl ithalat yapıldığına dikkat çeken Bayraktar, soya üretiminin artırılması yönünde uzun yıllardır çalışmalar yapılsa da başarı sağlanamadığını belirtti. Soya üretimi son 30 yılda en fazla 2013 yılında 180 bin ton olarak gerçekleşmişken, 2014 yılında bu rakam yüzde 16,7 oranında azalarak 150 bin tona gerilemiştir.

Soya fasulyesinin Çukurova ve Ege Bölgesi'nde münavebeyle ikinci ürün olarak ekilmesi, İç Anadolu, Karadeniz ve Marmara bölgelerinde ise ana ürün olarak ekiminin uygun olduğu ifade edilmiştir. Ancak fiyat, gelir ve pazarlama konularında mısır, pamuk gibi ürünlerle rekabet edemeyen soya, bu nedenle ekim alanlarının artırılamadığı vurgulanmıştır. Alıcıların ithal ürünü tercih etmesi ve üreticilerin daha fazla gelir elde edecekleri ürünlere yönelmeleri, soya ekim alanlarını olumsuz etkilemektedir.

Bayraktar, Türkiye'de sanayicilerin ihtiyacının büyük kısmını ithal üründen karşıladığını, gümrük vergi oranlarının düşük olmasının ithalatı cazip hale getirdiğini belirtti. 2014 yılı itibarıyla soya fasulyesinde gümrük vergi oranının yüzde 0, soya yağında yüzde 31,2 ve soya küspesinde ise yüzde 5 olduğunu kaydetti. Soya ithalatının her yıl artış gösterdiğini ve 2014 yılında 2 milyon ton seviyesine ulaştığını aktardı.