Erzincan'da 1939 Depremi ile İlgili Tartışmalar Devam Ediyor
1939 yılında meydana gelen Erzincan depremi sonrası gönderilen yardımlarla ilgili iddialar günümüzde de tartışma konusu olmaya devam ediyor. Edinilen bilgilere göre, bu konuların hâlâ netlik kazanmadığı ifade ediliyor.
1939 Erzincan depremi, Türkiye’nin en yıkıcı doğal felaketlerinden biri olarak tarihe geçti. Deprem sonrası yapılan yardımlarla ilgili tartışmalar ise yıllar geçmesine rağmen sürüyor. Uzmanlar, Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün Erzincan'da sadece 2,5 saat kaldığını, bunun yanında Başbakan Refik Saydam'ın deprem bölgesini 5 ay sonra ziyaret ettiğini belirtiyor. İlk çadırların, depremin üzerinden bir ay geçtikten sonra bölgeye gönderildiği de kayıtlara geçmiş durumda.
Erzincan için ayrılan 2 milyon TL’lik ödeneğin yanı sıra, 1943 yılına kadar gönderilen toplam yardım miktarının 303 bin TL olduğu ve bunun 200 bin TL'sinin İnönü heykeli yapımına harcandığı iddia ediliyor. Yıllar sonra, 1947’de hükümetin kontrolüne alınan süreçte, belediye tarafından sadece 5 örnek ev inşa edildi. Bu durum, bölgedeki yeniden yapılanma konusunda ciddi eleştirilere yol açtı.
Erzincan, 13 Mart 1992 tarihinde yine bir depremle sarsıldı. 6,8 büyüklüğündeki bu depremde 653 kişi hayatını kaybetti ve yaklaşık 10 bin bina yıkıldı. Dönemin Başbakanı Süleyman Demirel'in yanı sıra Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü de bu süreçte önemli rol oynadı. Yıkılan binaların çoğunun kamuya ait yapılar olması dikkat çekti. Dönemin Bayındırlık Bakanı Onur Kumbaracıbaşı, sorumlular hakkında işlem yapılacağına dair açıklamalarda bulundu. Ancak bu yapıların, 1939 depremi sonrası 1940 yılında çıkarılan deprem yönetmeliğine uygun olarak inşa edildiği belirtilse de, 1992 depreminde yine yıkıldıkları ya da ağır hasar gördükleri gözlemlendi.
Depremin maddi zararının dönemin parasıyla yaklaşık 40 trilyon lira olduğu açıklandı. Jeoloji Mühendisleri Odası tarafından hazırlanan raporda ise Erzincan’ın yeniden inşa edildiği alanın alüvyon zemin üzerinde yer aldığı ve bu durumun deprem açısından risk oluşturduğu vurgulandı. Raporda, zemin yapısının sıvılaşmaya uygun olduğu ve dolayısıyla sarsıntı şiddetini artırdığı ifade edildi. 1939 depreminde 33 bin kişi hayatını kaybetmiş, 100 bin kişi yaralanmış ve 116 bin bina yıkılmıştı. Aradan geçen yıllara rağmen bu acı, Erzincan’ın ve Türkiye’nin ortak hafızasında unutulmaz bir yer edindi.