Ankara'da Eğitim-Bir-Sen, Mesleki Eğitimde Dönüşüm Raporu'nu Yayınladı

Eğitim-Bir-Sen, Mesleki ve Teknik Eğitimde 10 Yıllık Dönüşüm ve Acil Çözüm Önerileri isimli bir rapor yayımladı. Bu rapor, mesleki eğitim merkezlerinin mevcut durumunu değerlendiriyor ve çeşitli çözüm önerileri sunuyor. Edinilen bilgilere göre, mesleki eğitim merkezlerine kayıtlı öğrenci sayısı 2016 yılında 36 bin 619 iken, 2025'te bu sayının 420 bin 330'a ulaşması bekleniyor. Ancak, bu artışa rağmen, merkezlerin öğrenci ve velilere tanıtımında ve rehberlik hizmetlerinde yetersizlik söz konusu.

Özel Sektör Katılımı ve Teşvikler

OECD ülkelerinde mesleki eğitimde özel sektörün payı ortalama yüzde 23 iken, Türkiye'de bu oran yalnızca yüzde 6,4 olarak kaydedilmiştir. Raporda, özel sektörün mesleki eğitime daha fazla katılımını sağlamak amacıyla çeşitli teşvik mekanizmalarının devreye alınması gerektiği belirtiliyor.

Mezunların Yükseköğrenim Tercihi

Mesleki ve teknik ortaöğretimden mezun olan öğrencilerin büyük bir kısmı işgücüne katılmak yerine üniversite sınavına yönelmektedir. 2024 yılında 360 bin 81 yeni mezundan 352 bin 545'inin üniversite sınavına girdiği gözlemlenmiştir. Yükseköğretimdeki kontenjan azalmaları ve baraj puanlarının kaldırılması, mesleki eğitim mezunlarının üniversiteye geçişini zorlaştırmaktadır. Bu bağlamda, eğitim-istihdam ilişkisini güçlendirmek acil bir ihtiyaç olarak öne çıkmaktadır.

NEET Oranı ve Politika Önerileri

Türkiye, 18-24 yaş arası "ne eğitimde ne istihdamda" (NEET) olan genç oranında yüzde 31 ile OECD ülkeleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Bu gençlerin çoğu lise mezunu olup hem istihdam hem de eğitim dışında kalmaktadır. Raporda, NEET gençlere yönelik özel politika ve yönlendirme mekanizmalarının geliştirilmesi gerektiği önerilmektedir.

Öğretmen Kapasitesi ve Eğitim Programları

Mesleki ve teknik ortaöğretimde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı 11 ile OECD ortalaması olan 14'ün altında kalmaktadır. Bu kapasitenin daha etkin bir şekilde kullanılması ve genel ortaöğretim öğrencilerine sertifikalı mesleki eğitim programlarının sunulması tavsiye edilmektedir.

Raporda ayrıca, mesleki eğitimde yaşanan sorunların çözümü için veri temelli politika geliştirme, sektör-okul iş birliklerinin güçlendirilmesi ve erken yönlendirme mekanizmalarının hayata geçirilmesi gerektiği vurgulanıyor. Almanya, Japonya ve Güney Kore gibi ülkelerde mesleki lise mezunlarının istihdam oranının yüzde 89'lara ulaştığı ifade edilerek, Türkiye’de de benzer modellerin uygulanması gerektiği belirtiliyor. Erken yaşta mesleki yönlendirme, okul-işletme iş birliğinin güçlendirilmesi ve özel sektörün mesleki eğitime daha fazla dâhil edilmesi gibi konular raporda aciliyetle ele alınmıştır.

Sonuç olarak, raporda yer alan öneriler arasında, mesleki eğitimin cazibesini artıracak yapısal politikaların geliştirilmesi ve mesleki eğitim merkezlerinin tanıtım faaliyetlerinin artırılması yer almaktadır. Bu bağlamda, mesleki eğitim politikalarının tüm paydaşların katılımıyla ve veri temelli bir yaklaşımla planlanması gerektiği vurgulanmaktadır.