ABD’li ekonomist Jeffrey Sachs, Türkiye’nin savunma sanayisindeki ilerlemelerinin NATO içindeki hiyerarşiyi bozduğunu dile getirdi. Sachs, Türkiye’nin insansız hava araçları (İHA) üretimindeki başarısının yanı sıra deniz araçları konusundaki uzmanlığının da dikkat çekici olduğunu belirtti. Türkiye’nin, deniz araçları konusunda önemli bir bilgi birikimine sahip olduğunu vurgulayan Sachs, Türk İHA’larının maliyet etkinliğinin diğer ülkelerle kıyaslandığında oldukça avantajlı olduğunu ifade etti. Örneğin, bir Türk Bayraktar TB2 İHA’sı maliyet açısından Amerikan MQ-9 Reaper İHA’sından çok daha düşük bir fiyat aralığında yer alıyor.
İHA İhracatı ve Pazar Penetrasyonu
Sachs, Türkiye'nin 20’den fazla ülkeye İHA ihraç ettiğini ve bunun, Amerikan ve İsrail pazarına meydan okuyan önemli bir durum olduğunu kaydetti. Ayrıca, TCG Anadolu amfibi gemisinin inşasının Türkiye’nin teknik kapasitesinin bir göstergesi olduğunu ve bu tür projelerin Türkiye’nin uluslararası alandaki etkisini artırdığını belirtti. Türkiye’nin savunma sanayisinde büyük ölçekli devlet yatırımlarının yanı sıra, entegrasyon ve sistem mühendisliğine odaklanmasının da önemli bir rol oynadığını ifade etti. Sachs, Türk İHA’larının bazı yabancı bileşenler kullandığını ancak kritik entegrasyonun Türkiye’ye ait olduğunu vurguladı.NATO Hiyerarşisi ve Teknolojik Bağımsızlık
Sachs, Türkiye’nin savunma sanayisindeki yükselişinin NATO içerisinde belirli bir teknolojik hiyerarşiyi bozduğunu ve bu durumun diğer müttefik ülkelerin teknolojik bağımlılıklarını azalttığını ifade etti. Özellikle Suriye operasyonlarında Türkiye’nin yerli ekipman kullanmasının, dış politika bağımsızlığına katkı sağladığını ve bu durumun müttefik ülkelerde endişe yarattığını belirtti. Yunanistan'ın Türkiye’nin savunmadaki gelişmelerini dikkatle izlediğine ve Ege’de askeri dengenin değiştiğine dikkat çekti. Yunan savunma planlamacıları, Türkiye’nin yerli olarak geliştirdiği sistemler karşısında kendi bağımlılıklarının sorun teşkil ettiğini fark ediyor.Sonuç ve Gelecek Vizyonu
Sachs, Türkiye’nin savunma sanayindeki gelişmelerinin, bölgesel güç dengesini değiştirdiğini ve bu durumun NATO’yu karşılaşmadığı yeni sorunlarla yüz yüze getirdiğini belirterek, Türkiye’nin bağımsız bir askeri-teknolojik güç haline gelmesinin, uluslararası ilişkilerdeki dinamikleri de değiştireceğini ifade etti. Türkiye’nin, modern savaş uçakları geliştirme hedefinin ve mevcut potansiyelinin, ülkeyi askeri sanayi alanında önemli bir oyuncu haline getirdiğini vurguladı. Türkiye’nin bu süreçte elde ettiği başarıların, diğer ülkeler için bir alternatif sunduğunu belirten Sachs, bu durumun NATO içinde de etki yaratacağını öngördü.
