Eskişehir'de, Doç. Dr. Yusuf Polat liderliğinde 2022 yılında başlayan Yazılıkaya - Midas Kale kazısı, Frig uygarlığının dini ve kültürel yaşamına ışık tutan önemli bir arkeolojik alan olarak öne çıkıyor. Kazılarda Frig dönemine ait mekânlar, kaya anıtları ve günlük yaşama dair izler detaylı şekilde belgeleniyor. Özellikle kayalara oyulmuş sunaklar ve kabartmalar, Friglerin dini ritüellerine dair eşsiz bilgiler sunuyor.
Yapay Zeka ile Arkeolojide Yenilikçi Adım
Proje kapsamında, Midas Vadisi ilk kez yapay zekâ destekli sistemlerle üç boyutlu olarak modellendi. Arkeolojik keşifler, drone fotogrametrisi, dijital haritalama ve derin öğrenme algoritmaları kullanılarak sanal ortama aktarıldı. Oluşturulan 360 derece sanal tur, ziyaretçilere binlerce yıl öncesine ait bir Frig köyünü adım adım gezme imkânı sunmaktadır. Geliştirilen yapay zekâ destekli video canlandırmalarının, Frig halkının dini törenlerini, yaşam ritüellerini ve dönemin mimarisini bilimsel verilere dayanarak yeniden sahneye taşıdığı ifade ediliyor. Böylece Midas Vadisi, yalnızca kazı alanında değil, dijital dünyada da erişilebilir bir kültürel miras haline geldi.
Bilim ve Kültürel Mirasın Buluşması
Prof. Dr. Rahşan Tamsü Polat, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Her kazı, yalnızca geçmişi ortaya çıkarmak değil; insanlık hafızasını geleceğe taşımaktır. Midas Vadisi’nde yürüttüğümüz çalışmalar, Friglerin doğayla, inançla ve sanatla kurduğu bağı yeniden görünür kılıyor. Yapay zekâ bize geçmişin hikâyelerini yeniden anlatma gücü veriyor. Bu, sadece bir kazı çalışması değil; Frig kültürünü gelecek kuşaklara ulaştırmanın çağdaş bir yolu. Proje yalnızca bilimsel değil, aynı zamanda kültürel bir sorumluluk taşıyor" dedi.
Dijital Teknolojilerle Mirasın Korunması
Anadolu Üniversitesi BAP desteğiyle hayata geçirilen bu proje, Türkiye’de arkeolojik verilerin dijital teknolojilerle belgelenmesi ve paylaşılmasına yönelik önemli bir örnek oluşturuyor. Projeyle birlikte hem kültürel mirasın korunması hem de geniş kitlelerin bu zenginliği deneyimlemesi hedefleniyor.
Kaynak: Mersin Haber + IHA