Alanya Üniversitesi Şebnem Köseoğlu Konferans Salonu'nda, Halk Sağlığı Anabilim Dalı Doktor Öğretim Üyesi Pelin Uymaz tarafından verilen seminerde, bağımlılığın tanımı ve başa çıkma yöntemleri detaylı bir şekilde ele alındı. Dr. Uymaz, alışkanlık ve bağımlılık arasındaki farklılıklara dikkat çekerek, bağımlılığın sadece bireysel bir sorun değil, aynı zamanda toplumsal bir halk sağlığı meselesi olduğunu vurguladı. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her yıl 8 milyondan fazla kişi tütün, 3 milyondan fazla kişi ise alkol bağımlılığı nedeniyle hayatını kaybetmektedir.
Bağımlılık Döngüsü ve Etkileri
Uymaz, bağımlılığın nasıl geliştiğini "Bağımlılık Döngüsü" formülü ile açıkladı. Bu döngü, kişinin madde veya davranışa karşı artan bir ihtiyaç duymasıyla oluşuyor ve genellikle masum bir deneyimle başlıyor. Kişi, başlangıçta sadece bir kez denemesine rağmen zamanla bu madde veya davranışa karşı tolerans geliştiriyor ve bıraktığında yoksunluk belirtileri yaşıyor. Bu süreç, kişinin bağımlılığın pençesine düşmesine neden oluyor. Beynin ödül sistemini etkileyen dopamin hormonunun, bağımlılık yapan maddelerle yapay olarak artırıldığına dikkat çeken Uymaz, spor, müzik dinleme gibi doğal yollarla da dopamin salgılanabileceğini belirtti.
Bağımlılığın Toplumsal Etkileri
Seminerde, Türkiye’de bağımlılık yaşının 15’e kadar düştüğü, 15 yaş üstü nüfusta sigara içme oranının ise yüzde 30 civarında olduğu aktarıldı. Uymaz, bağımlılığın sağlık sistemine getirdiği maliyetlerin yanı sıra iş gücü kaybı ve toplumsal huzursuzluk gibi etkileriyle tüm toplumu etkilediğini ifade etti. Türkiye'de tütün kullanımının yol açtığı hastalıkların yıllık tedavi maliyetinin yaklaşık 5 milyar dolar olduğu ve bu rakamın sağlık harcamalarının yaklaşık yüzde 9’unu oluşturduğu belirtildi. Ayrıca, bağımlılığın iş kazaları, aile içi şiddet ve trafik kazaları gibi dolaylı maliyetleri de bulunduğu kaydedildi. Bağımlılık, bireylerin sosyal yaşamlarını olumsuz etkileyerek boşanma, çocuk ihmali ve aile içi şiddet gibi sorunları artırıyor, bu durum da adalet ve güvenlik sistemine büyük bir yük getiriyor.
Kaynak: Mersin Haber + IHA